4 . Ο ρολος του χρηματος
4.1 χρημα
Ο ρόλος του χρήματος έχει ως εξής:
- να εξυπηρετεί ως μέσο ανταλλαγής,
- να λειτουργεί ως ένα μέτρο της αξίας,
- να εξυπηρετεί ως πρότυπο για μελλοντικές συναλλαγές,
- να εξασφαλίζει την διατήρηση της περιουσίας και
- να εξασφαλίζει την άμεση ανταλλαγή με αγαθά.
Βασικό καθήκον της ΕΚΤ είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών, η οποία ορίζεται ως ο ετήσιος ρυθμός πληθωρισμού (βάσει του ΕνΔΤΚ) σε επίπεδα κάτω αλλά πλησίον του 2% μεσοπρόθεσμα.
Τι συμβαίνει τώρα: τα επιτόκια των τραπεζών έχουν πέσει με συνέπεια μια εναλλακτική μέθοδος πλουτισμού να έχει κάνει την εμφάνιση της. Μπορείς να βρεις χρήματα – αποκτώντας τα νομίμως ή δανειζόμενος ή αποκτώντας τα από παράνομες δραστηριότητες και έπειτα νομιμοποιώντας τα, δανείζοντάς τα σε κράτη, με τις ομολογιακές εκδόσεις που κάμνουνε.
Σε αντίθεση με το παρελθόν όπου κυρίως, για να προκύπτει εισόδημα, επιδιωκόταν η αγορά παραγωγικών στοιχείων, σήμερα αγοράζεται εισόδημα μέσω των ομολογιακών εκδόσεων και ο χαμηλός πληθωρισμός συντελεί έτσι ώστε το χαρτοφυλάκιο συνεχώς να αποκτά μεγαλύτερη αξία.
Σήμερα έχει παρουσιαστεί το φαινόμενο, η κατοχή χρημάτων να έχει μεγαλύτερη αξία από ότι παλαιότερα, και να καθίσταται πλέον πιο αποδοτικό να δανείζεις τα χρήματά σου μέσω ομολογιών σε κυβερνήσεις διαφόρων χωρών, με όλα τα προβλήματα που συνεπάγεται αυτό για τις χώρες αυτές, παρά να επενδύσεις σε αβέβαιες για την απόδοσή τους επιχειρήσεις. Συνεπώς απαιτείται ένα όριο στο μέγεθος των κεφαλαίων που δύναται να δανειστεί κάθε κρατική κυβέρνηση. Πρέπει να αναγκαστούν οι κάτοχοι του χρήματος, να αναλάβουν το ρίσκο των επενδύσεων έτσι ώστε να υπάρχει ανάπτυξη.
Η επένδυση συνίσταται σε επαύξηση του κεφαλαιούχου αποθέματος σε εξοπλισμό, κτίρια και διαρκή αγαθά. Με άλλα λόγια, μόνο όταν πραγματοποιείται παραγωγή φυσικού κεφαλαιουχικού αγαθού υπάρχει πραγματική και ουσιαστική επένδυση. Η αγορά κρατικών ομολόγων δεν είναι επένδυση, αλλά ανταλλαγή ενός χρηματοοικονομικού στοιχείου με ένα άλλο. Για να γίνουμε πιο σαφείς: η ίδια η κατοχή χρήματος αποτελεί κατοχή ενός ομολόγου, το οποίο είναι άμεσα ρευστοποιήσιμο με την αναγραφόμενη αξία και δεν έχει κουπόνι. Έτσι τα κράτη προσφέρουν δύο κατηγορίες χρήματος ομολόγων ταυτόχρονα , μία χωρίς απόδοση και μία με μεταβλητή απόδοση. Με άλλα λόγια, οι αγορές αποκομίζουν προνομιακά χρήματα από κάθε κράτος, σε αντίθεση με τους πολίτες του κράτους όπου δεν έχουν απόδοση. Ακόμα χειρότερα πιέζουν για χαμηλό πληθωρισμό, έως μηδενικό, έτσι ώστε να μεγιστοποιηθούν τα κέρδη τους. Με αυτόν τον μηχανισμό η δυνατότητα κοπής χρημάτων από τα κράτη περιορίζεται όπως και ο πληθωρισμός, αλλά τα κράτη εκδίδουν χρήματα που ονομάζονται «ομόλογα», σε ποσότητα τόση, όση οι αγορές αποφασίζουν και απόδοση, πάλι όση οι αγορές αποφασίζουν!
Στον παρακάτω πίνακα βλέπουμε ότι στην περίπτωση που το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού, το οποίο έχει στην κατοχή του το 25% τις περιουσίας, επενδύσει με απόδοση 5%, σε 30 χρόνια όλη η περιουσία του πλανήτη θα ανήκει στο 1% !!!
πολλαπλασιαστής περιουσίας | ρυθμός ανάπτυξης περιουσίας ανά έτος | |||||||||||
1% | 2% | 3% | 4% | 5% | 6% | 7% | 8% | 9% | 10% | |||
1 | 2 | 70 | 35 | 23 | 18 | 15 | 12 | 10 | 9 | 8 | 7 | χ |
2 | 4 | 140 | 70 | 46 | 35 | 30 | 24 | 20 | 18 | 16 | 14 | ρ |
3 | 8 | 210 | 105 | 92 | 53 | 45 | 36 | 30 | 27 | 24 | 22 | ο |
4 | 16 | 280 | 140 | 115 | 70 | 60 | 48 | 40 | 36 | 32 | 29 | ν |
5 | 32 | 350 | 175 | 138 | 88 | 75 | 62 | 50 | 45 | 40 | 36 | ι |
6 | 64 | 420 | 210 | 161 | 105 | 90 | 74 | 60 | 54 | 48 | 45 | α |
4.2 είναι η αξία του χρηματος ιση για ολους;
Α. Θα υποθέσουμε ότι έχουμε δύο ειδών πολίτες σε μία χώρα στη Φρουτοπία ∙ τους πολίτες μήλα και τους πολίτες πορτοκάλια . Η χώρα είναι αγροτική και όλοι οι πολίτες είναι αγρότες. Το εισόδημά τους είναι το ίδιο, 10.000€, και η χώρα έχει ενιαία φορολογία 10%. Μόνη διαφορά είναι ότι οι πολίτες μήλα πληρώνουν τους φόρους τους (1.000€), ενώ οι πολίτες πορτοκάλια φοροδιαφεύγουν. Είπαμε ότι ο ρόλος του χρήματος είναι να εξυπηρετεί ως μέσο ανταλλαγής, και να λειτουργεί ως ένα μέτρο της αξίας. Όμως στο παράδειγμά μας, ένα έτος δουλειάς αξίζει 9.000€ για τους πολίτες μήλα, ενώ για τα πορτοκάλια 10.000€. Χάρη στην διαφορετική πληρωμή των φόρων, το χρήμα αποκτά διαφορετική αξία για τους πολίτες και αυτό αποτυπώνεται και στην προσπάθειά τους να αγοράσουν ένα ακίνητο αξίας 90.000€. Τα μήλα χρειάζονται 10 χρόνια ενώ τα πορτοκάλια 9. Η αδυναμία της χώρας στην ενιαία φορολόγηση των μελών της, οδηγεί σε διαφορετικό μέτρο της αξίας του χρήματος για τους πολίτες της.
Β. Δύο ομοειδείς επιχειρήσεις παραγωγής τυροκομικών προϊόντων, εδρεύουν στην Ελλάδα και στην Βουλγαρία και προσλαμβάνουν ταυτόχρονα, τον υπάλληλο Ε η ελληνική εταιρεία και τον Κ η βουλγαρική εταιρεία. Και οι δύο εταιρείες πουλούν την ίδια ποσότητα προϊόντων στο εξωτερικό και στην ίδια ακριβώς τιμή. Ο μισθός του Ε είναι 600€ και του Κ είναι 200€ (Το παράδειγμα προσεγγίζει την πραγματικότητα). Η αγοραστική δύναμη του Ε και του Κ είναι ίδια για την αγορά ειδών πρώτης ανάγκης στις χώρες τους, όμως διαφέρει για αγαθά που προέρχονται από ξένες χώρες. Αν θελήσουν και οι δύο να διακοπεύσουν στην Γερμανία και το ξενοδοχείο κοστίζει 600€ για 10 ημέρες, ο Ε θα δούλεψη 1 μήνα, ενώ ο Κ 3 μήνες. Προσέξατε ότι και οι 2 κάνουν ακριβώς την ίδια δουλειά και ανταλλάσουν την εργασία τους χρήματα. Στην προσπάθεια τους να αλλάξουν πάλι την υπηρεσία τους με υπηρεσία (αυτήν που προσφέρει το ξενοδοχείο), ο Κ υπολείπεται σε αξία 66% του Ε.
Ποιος από τους 2 είναι κερδισμένος; Η εύκολη απάντηση είναι ο Ε και εδώ είναι η μεγάλη επιτυχία του καπιταλιστικού συστήματος. Ο Ε αισθάνεται για ψυχολογικούς λόγους ότι είναι σε καλύτερη μοίρα από τον Κ. Στην πραγματικότητα τα εισοδήματα που ξοδεύονται σε αγορές αγαθών από ξένες αγορές, είναι μικρό μέρος του εισοδήματος και του Ε και του Κ. Το μεγαλύτερο μέρος καταναλώνεται σε αγαθά απαραίτητα για την επιβίωση, τρόφιμα, ενοίκιο σπιτιού∙ δηλαδή, εκεί όπου η αγοραστική δύναμη είναι περίπου η ίδια, διότι κατοικούν σε διαφορετικές χώρες. Τα εισοδήματά τους με αυτήν την σύγκριση είναι περίπου ίδια, με ελαφρό προβάδισμα για τον Ε. Αυτός που ωφελείται σημαντικά είναι ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης στην Βουλγαρία, διότι η διαφορά της αμοιβής του Ε με τον Κ προστίθεται στο δικό του κέρδος.
Γ. Η Φρουτοπία εισάγει 100€ αγαθά από την προβατοπία και εξάγει στην Ε 90€. Έχει έλλειμμα 10€. Για την αντιμετώπιση του ελλείμματος δανείζεται 10€ με επιτόκιο 10%. Αν και οι χώρες χρησιμοποιούν το ίδιο νόμισμα, το νόμισμα του πολίτη της Φρουτοπίας υπολείπεται σε αξία 10% του νομίσματος της προβατοπίας. Με άλλα λόγια, εάν είχαν διαφορετικά νομίσματα, η Φρουτοπία θα έπρεπε να υποτιμήσει το νόμισμά της σε ποσοστό 5,25% για να ισοσκελίσει τον ισολογισμό της.
Εισαγωγές = Εξαγωγές
100 -100*5,25% = 90 + 90*5,25%
4.3 η αξία του χρηματος και ο πληθωρισμος
Δείξαμε πριν ότι το χρήμα δεν έχει την ίδια αξία για όλους, διότι δεν αποτυπώνει άμεσα την αξία των αγαθών την οποία αντιπροσωπεύει. Αν δηλαδή 10€ αντιστοιχούν σε 1 ώρα εργασίας στην Γερμανία, στην Βουλγαρία ενδέχεται να αντιστοιχούν σε 3 ώρες. Μην ξεχνάμε ότι οι δύο χώρες πρακτικά είναι μία. Ανήκουν στην ευρωπαϊκή ένωση και χρησιμοποιούν ίδιο νόμισμα. Φανταστείτε να κατοικείτε στην Νέα Υόρκη και να εργάζεστε σε μία τράπεζα. Η αμοιβή σας είναι 50.000$. Για κάποιο λόγο αποφασίζετε να μετακομίσετε στο Μαϊάμι και βρίσκετε ίδια εργασία σε άλλη τράπεζα και τώρα αμείβεστε 150.000$. Αντίστοιχα παραδείγματα είναι Βαρκελώνη – Μαδρίτη, Μόναχο − Βερολίνο κλπ.
Θα εξετάσουμε τώρα γιατί υπάρχει ο πληθωρισμός και το χρήμα μεταβάλλει την αξία του στην διάρκεια του χρόνου. Μετά θα αναρωτηθούμε γιατί, ενώ υπάρχει υπερπροσφορά χρήματος με την έκδοση ομολόγων από τα κράτη, δεν έχουμε τον ανάλογο πληθωρισμό. Είναι δυνατόν να συνεχιστεί το ίδιο σύστημα ;
Στο αγροτικό κράτος της φρουτοπίας με σήμα το μήλο,
η παραγωγή είναι 100 αγαθά και δουλεύουν και οι 100 από τους 100 ανθρώπους-φρούτα της χώρας. Υποθέτουμε ότι η παραγωγή δεν μπορεί να αυξηθεί και η χώρα έχει 100€ σε κυκλοφορία που τα ανταλλάσσουν οι άνθρωποι μεταξύ τους και αγοράζουν τα προϊόντα:
Η Φρουτοπία αποφασίζει να φτιάξει έναν δρόμο μέσα στην χώρα και τυπώνει άλλα 100€. Ο δρόμος φτιάχνεται και τώρα οι άνθρωποι-φρούτα έχουν στην κατοχή τους 200€. Στον πρόχειρο, νέο ισολογισμό β αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα στο πώς θα εμφανίζουμε τον δρόμο στο παθητικό:
Ποια είναι η αξία του ισολογισμού της χώρας; Η σωστή απάντηση πρέπει να δοθεί από την πλευρά των αγαθών. Η χώρα έχει παραγωγή 100 αγαθών και έχει έναν δρόμο που αξίζει 100 αγαθά. Άρα το ενεργητικό της πρέπει να αποτυπώνει 200 αγαθά σε αξία. Όμως η παραγωγή της χώρας είναι 100 αγαθά στα οποία αντιστοιχούν τώρα 200€. Τώρα το κάθε αγαθό κοστίζει 2€. Έχουμε λοιπόν 100% πληθωρισμό. Οι τιμές κινούνται αναλογικά προς την προσφορά του χρήματος:
Ο δρόμος αποτυπώνεται στον ισολογισμό στην πλευρά του παθητικού στις μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις. Μετά από ένα χρονικό διάστημα ο δρόμος θα απαξιωθεί και θα πρέπει να ξαναφτιαχτεί, οπότε η αξία που θα χρειαστούμε τότε μετατρέπεται σε μία μακροπρόθεσμη υποχρέωση. Ο δρόμος ο οποίος κατασκευάστηκε από την Φρουτοπία είχε αξία 100€. Αν το δούμε από την πλευρά αγαθών, όταν φτιάχτηκε ο δρόμος το κάθε αγαθό είχε αξία 1€. Άρα ο δρόμος είναι ίσος με την παραγωγή του κράτους 1 έτους. Είναι λογικό να έχουμε πληθωρισμό 100% με την εισαγωγή χρήματος στην κυκλοφορία; Είναι απολύτως λογικό, 200€ διεκδικούν 100 αγαθά ( κατά μίαν έννοια ο πληθωρισμός μπορεί να μας δείξει και τον ρυθμό με τον οποίο δημιουργούνται έργα στο κράτος ). Εφόσον έχουμε πληθωρισμό 100%, άρα συγκριτικά δημιουργήσαμε ένα έργο με αξία διπλάσια της παραγωγής ενός έτους. Το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων έχει μεταβληθεί σε αυτό το έτος; Οι άνθρωποι πριν είχαν 100 αγαθά, 100 έχουν και τώρα. Ψυχολογικά αισθάνονται άσχημα. Θυμούνται ότι μια χρονιά πίσω τα αγαθά είχαν μόνο 1€. Πρακτικά είναι σε καλύτερη θέση. Έχουν τα ίδια αγαθά στην κατοχή τους αλλά έχουν και έναν δρόμο, ο οποίος τους βοηθάει να εξοικονομούν χρόνο πηγαίνοντας πιο γρήγορα στους προορισμούς τους.
4.4 φορολογια και πληθωρισμος
Στο κράτος της Φρουτοπίας η κυβέρνηση αποφασίζει ότι δεν θέλει να υπάρχει πληθωρισμός. Ένα σημαντικό όπλο που έχει είναι η φορολογία. Ο σκοπός της είναι να παραμείνουν στο σύστημα 100€. Οπότε θα πρέπει να βάλει φόρους που αθροιστικά θα βοηθήσουν το κράτος να εισπράξει 100€. Έτσι επιβάλλει φόρο 1€ ανά πολίτη. Στο τέλος της χρονιάς είμαστε στο ίδιο σημείο που ξεκινήσαμε, αλλά έχουμε έναν δρόμο περισσότερο. Την επόμενη χρονιά η κυβέρνηση μπορεί να δαπανήσει άλλα 100€ για ένα νέο έργο. Η φορολογία βοηθά στην διατήρηση των τιμών στο ίδιο επίπεδο, άρα έχουμε και μηδενικό πληθωρισμό. Θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι το μόνο σταθερό στον ισολογισμό είναι η παραγωγή των 100 αγαθών. Το σύνολο 200 του ισολογισμού μπορεί να μεταβληθεί εφ’ όσον βρεθεί ένας τρόπος να κατασκευαστεί ο δρόμος ξανά, με μικρότερο κόστος.
4.5 εργα και δανεισμος
Στο κράτος της Φρουτοπίας, αρκετά χρόνια μετά: Οι κυβερνήσεις των πολιτών-φρούτων κάθε έτος τύπωναν χρήματα, χρηματοδοτούσαν ένα μεγάλο έργο και προσπαθούσαν να πάρουν πίσω τα χρήματα μέσω τις φορολογίας. Δυστυχώς, ένα μικρό κομμάτι φρούτων, τα πορτοκάλια, για ιδεολογικούς κυρίως λόγους, εκμεταλλευόμενο «παραθυράκια» του φορολογικού συστήματος, δεν πλήρωνε τους φόρους του με αποτέλεσμα, για να χρηματοδοτεί η κυβέρνηση τα έργα, να συνεχίζει να εκτυπώνει χρήματα. Για το παράδειγμά μας θα υποθέσουμε ότι:
· ανά έτος δημιουργείται ένα έργο αξίας 100 μονάδων χρήματος,
· η παραγωγή αγαθών θα μείνει σταθερή ανά έτος στα 100 αγαθά,
· τα πορτοκάλια θα αρκούνται στο να αποταμιεύουν τα χρήματα που τους περισσεύουν και δεν θα πιέζουν για να έχουν μεγαλύτερο μερίδιο στα αγαθά για τα πρώτα 12 έτη
Στο έτος 12 παρατηρούμε λοιπόν ότι τα χρήματα που βρίσκονται στην αγορά έχουν ανέλθει στις 200 μονάδες. Στην Φρουτοπία πλέον υπάρχει πληθωρισμός ο οποίος έχει ανεβάσει τις τιμές 100% σε 12 χρόνια. Από τις 200 μονάδες Φρουτοευρώ οι 110 βρίσκονται στο τέλος του έτους 12 στα χέρια των πορτοκαλιών. Τα πορτοκάλια αποφασίζουν να ζητήσουν και αλλά αγαθά και ρίχνουν τα φρουτοευρώ στην αγορά με αποτέλεσμα εμφάνιση πληθωρισμου100% . Ο ισολογισμός της φρουτοπίας είναι τώρα ο εξής: Ενεργητικό 1.630 Φρουτοευρώ, από αυτά 715 πάγια σε αξία αγαθών * 2€ Αξία αγαθών =1430 € (δρόμοι, αεροδρόμια, κλπ.) και 200 Φρουτοευρώ σε κυκλοφορία. Γιατί τα πάγια αξίζουν 715 αγαθά και όχι 1200; Θυμηθείτε ότι το δεκαετές πλάνο της κυβέρνησης προβλέπει την δαπάνη 100 Φρουτοευρώ κάθε έτος για έργα στη χώρα. Όμως κάθε έτος ο πληθωρισμός μειώνει την αξία των Φρουτοευρώ. Έτσι, για να δούμε τι έργα κατασκευάζονται, πρέπει να αποπληθωρίσουμε τα χρήματα και να τα εκφράσουμε σε μονάδες αγαθών. = 100 + 91,5 +… 50 =715.
Εάν δεν υπήρχε φοροαποφυγη η Φρουτοπία θα είχε 1200 πάγια σε σύγκριση με τα 715 που έχει τώρα . Μια μικρή μερίδα πολιτών αποφεύγει τους φόρους και 12 έτη μετά έχουμε σχεδόν μισά πάγια ! και μεγάλη ανισότητα
Το μέγεθος του χρόνου που χρειάζεται για να διπλασιαστούν τα χρήματα στην αγορά εξαρτάται από το πόσα φρούτα-πολίτες και σε τι ποσοστό φοροδιαφεύγουν.
έτη που χρειάζονται για διπλασιασμό των χρημάτων | ποσοστό φόρων που πληρώνετε από το 10% του πληθυσμού | ποσοστό φόρων που πληρώνετε από το 25% του πληθυσμού |
6 | 10% | |
12 | 10% | 50% |
14 | 15% | 54% |
21 | 40% | 60% |
40 | 64% | 75% |
100 | 90% |
Στον παρακάτω πίνακα μπορούμε να δούμε τις διαφορές στο εισόδημα όταν υπάρχει φοροδιαφυγή και όταν δεν υπάρχει. Επίσης, παρατηρούμε ότι τα έργα που κατασκευάζονται στη Φρουτοπία υπολείπονται κατά σημαντικό ποσοστό από αυτά που θα κατασκευάζονταν στην περίπτωση που δεν υπήρχε φοροδιαφυγή. Επίσης, παρατηρούμε πως μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα η ανισότητα έχει μεγαλώσει σε εντυπωσιακά επίπεδα. Τα πορτοκάλια είδαν την περιουσία τους σε Φρουτοευρώ να αυξάνεται σε ποσοστό 550% ενώ τα μήλα χάνουν 50%. Η τάξη και η ηρεμία διατηρούνται στην Φρουτοπία, διότι με την συνεχή ροή χρήματος από την κυβέρνηση, τα μήλα φαινομενικά έχουν την ίδια αγοραστικά δύναμη και παράλληλα η συνολική τους περιουσία μέσω των υποδομών του κράτους, όντως έχει αυξηθεί, παρέχοντάς τους ένα καλύτερο επίπεδο διαβίωσης. Όλ’ αυτά ισχύουν όμως όσο τα πορτοκάλια δεν προβάλουν απαιτήσεις υπερβολικές, χάρη στα χρήματα τα οποία διαθέτουν. Αναλογιστείτε τι θα συμβεί, αν το κράτος σταματήσει να διαθέτει χρήματα και 100 αγαθά πρέπει να αγοραστούν από τα 10 πορτοκάλια τα οποία έχουν 110 Φρουτοευρώ και από 90 μήλα που έχουν 90 Φρουτοευρώ. Διαμάχες ξεσπούν, τα πορτοκάλια έχουν αγοράσει αγαθά και παρακολουθούν τις εξελίξεις, αφήνοντας τα μήλα να «σκοτώνονται» μεταξύ τους, προσπαθώντας να πάρουν ό,τι περισσότερο μπορούν από τα 45 αγαθά που τους αναλογούν.
4.6 φρουτοπια και ομόλογα
Στην Φρουτοπία το έτος 12 επικρατεί αναβρασμός. Τα πορτοκάλια είναι αγανακτισμένα με την κυβέρνηση, την οποία κυρίως αυτά χρηματοδοτούν, διότι δεν προστατεύει τα συμφέροντα τους. Επιτρέπει την ύπαρξη αυτού του ενοχλητικού πληθωρισμού, που σαν μόνο αποτέλεσμα έχει την σταδιακή απαξίωση των χρημάτων τους. Οι οικονομολόγοι συμβουλεύουν την κυβέρνηση ότι πρέπει να σταματήσει να τυπώνει χρήματα, διότι αυτά προκαλούν τον πληθωρισμό. Παράλληλα, πρέπει να συνεχίζει να κατασκευάζει έργα, διότι τα μήλα δεν θα μπορέσουν να αναπληρώσουν το εισόδημά τους, και υπάρχει κίνδυνος να ξεσηκωθούν. Όμως, πού θα βρεθούν τα Φρουτοευρώ; Κάποιος επισημαίνει ότι τα πορτοκάλια έχουν 110 Φρουτοευρώ στις τράπεζες και ευχαρίστως θα τα δάνειζαν στην κυβέρνηση, αν έπαιρναν μία μικρή απόδοση. Τα κρατικά ομόλογα της Φρουτοπίας γεννιούνται με απόδοση 5%. Η κυβέρνηση δανείζεται 100 Φρουτοευρώ με υπόσχεση να παραδώσει 105 Φρουτοευρώ την επόμενη χρονιά, όπου θα τα δανειστεί ξανά δίνοντας πάλι 5% και αυτό το σενάριο να συνεχιστεί. Η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να δανείζεται όσα χρήματα περισσεύουν, έτσι ώστε να μην υπάρχουν χρήματα τόσα, ώστε να μεταβληθεί η τιμή των αγαθών πάνω από τα 2 Φρουτοευρώ και ο πληθωρισμός να παραμένει στο 0%.
· Ανά έτος δημιουργείται ένα έργο αξίας τόσης όσης έχουν και τα ομόλογα που δανείζεται η κυβέρνηση.
· Η παραγωγή αγαθών θα μείνει σταθερή ανά έτος στα 100 αγαθά.
· Τα πορτοκάλια θα αρκούνται στο να αποταμιεύουν τα χρήματα που τους περισσεύουν και δεν θα πιέζουν για να έχουν μεγαλύτερο μερίδιο στα αγαθά.
· Ο φόρος αυξάνεται πλέον κάθε έτος για να μπορούν να πληρώνονται τα ομόλογα.
· Τα πορτοκάλια πληρώνουν σε μεγαλύτερο ποσοστό από πριν τους φόρους τους.
Στην Φρουτοπία ο πληθωρισμός περιορίστηκε όπως το ζήτησαν τα πορτοκάλια. Η κατάσταση για τα μήλα όμως έγινε πιο δραματική παρ’ όλο που τα πορτοκάλια πληρώνουν πια δύο φορές περισσότερους φόρους από τα 12 πρώτα έτη. Αν δούμε την κατάστασή τους από την πλευρά των αγαθών (την μόνη που έχει σημασία), τα πρώτα 12 έτη έχασαν το 50% του εισοδήματός τους, όσο δηλαδή και το μέγεθος του πληθωρισμού, που ήταν 100% για 12 χρόνια. Στα επόμενα 15 χρόνια σε αγαθά, έχασαν 41% του εισοδήματός τους, ενώ ο πληθωρισμός συνολικά ήταν 65% και ενώ η πτώση στο εισόδημά τους, αναμέναμε να ήταν 33%. Αυτό συμβαίνει, διότι, τώρα χάνουν και μερίδιο, από τα Φρουτοευρώ, που έχουν στην κατοχή τους. Αντί για 1 Φρουτοευρώ, έχουν από 0,90 Φρουτοευρώ. Αυστηρά κοιτώντας τις επιλογές από την πλευρά των αγαθών, τα μήλα μπορούν να επιλέξουν σε 2 κακές επιλογές. Θα χάσουν σε 12 έτη το 50% του εισοδήματός τους, επιλέγοντας την έκδοση χαρτονομισμάτων, ή σε 15 έτη το 41% με την έκδοση ομολόγων. Τα άσχημο με την έκδοση των ομολόγων είναι όμως τα ίδια τα ομόλογα. Εφ’ όσον οι κάτοχοί τους επιλέξουν την ανταλλαγή με Φρουτοευρώ και όχι με νέα ομόλογα, η κυβέρνηση δεν έχει άλλη επιλογή από το να εκδώσει χρήμα και να τα πληρώσει, με αποτέλεσμα την εκ νέου άνοδο του πληθωρισμού (ή να πάρει χρήμα μέσο φόρων από τους πολίτες για να πληρώσει από τους πολίτες! ), με φυσικό επακόλουθο και την μείωση του εισοδήματος κυρίως των μήλων.
Η κυβέρνηση της φρουτοπίας μπορεί 27 χρόνια μετά να ισχυρίζεται ότι το βιοτικό επίπεδο των φρούτων έχει αυξηθεί στα 60 € από το 1€ που όταν στο έτος μηδέν . Ενώ δεν είναι ψέμα αν αφαιρέσεις τα δημόσια έργα τα οποία ανήκουν σε όλα τα φρούτα , το χρέος στα πορτοκάλια και τον πληθωρισμό η ανισότητα φανερώνεται .
Τα 10 πορτοκάλια μπορούν να αγοράσουν 8,5 αγαθά σύνολο 85 και τα 90 μήλα 0,16 αγαθά σύνολο 15.
Ο φανταστικός κόσμος της φρουτοπίας με τα θεωρητικά ακραία νούμερα ελάχιστη διαφορά έχει από το σύγχρονο καπιταλιστικό κόσμο ως προς την ανισότητα . Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα το λανθασμένο σε επινόηση οικονομικό μοντέλο δημιουργεί χαοτικές ανισότητες . Παρόλο το εμφανές του λάθους η ευπειθείς υπακοή, αναγκάζει τους οικονομολόγους και τους πολιτικούς να συνεχίζουν να υποστηρίζουν ένα οικονομικό μοντέλο με λάθος αρχικά αξιώματα. Όπως στα μαθηματικά ανάλογα με τα αρχικά αξιώματα διαμορφώνεται και μια μαθηματική θεωρία, έτσι και στην οικονομία αν δεν αλλάξεις τα αξιώματα δεν μπορείς να ευελπιστείς σε ένα πιο δίκαιο οικονομικό μοντέλο
Από την πλευρά των έργων που κατασκευάζονται στην Φρουτοπία, η μέθοδος με χρηματοδότηση ομολόγων υπερέχει αισθητά (αυτός είναι και ο λόγος για την έκδοση τόσων ομολόγων από τα κράτη του κόσμου). Επιτρέπει την συνεχή κατασκευή έργων κάθε νέα χρονιά και με όλο και μεγαλύτερη αξία. Αντίθετα (μόνο) με την εκτύπωση χρήματος, η παραγωγή νέων έργων μειώνεται με την πάροδο των ετών και μάλιστα τείνει προς το 0. Η κυβέρνηση μπορεί μόνο να προσπαθήσει να ανεβάσει την παραγωγή έργων με την εκτύπωση και άλλων Φρουτοευρώ. Προσπάθεια μάταιη όμως, διότι τότε εμφανίζονται φαινόμενα υπερπληθωρισμού και σε μία στιγμή το σύστημα καταρρέει, όπως μας διδάσκει η κοινωνικοοικονομική ιστορία πολλών χωρών.
κάθετος αξία έργων . οριζόντιος χρόνια
4.7 τα πορτοκαλια στη φρουτοπια και ομόλογα
Στην περίπτωση που είχατε να επιλέξετε ανάμεσα, σε μία απόδοση με 10% για τα επόμενα 10 χρόνια σε συνθήκες 0% πληθωρισμού, και σε μία με 21%, αλλά πληθωρισμό 10%, τι θα επιλέγατε; Όπως μπορείτε να δείτε στον παρακάτω πίνακα, στην πρώτη περίπτωση με επανεπένδυση του τόκου θα έχετε 159 μονάδες απόδοση, ενώ στην δεύτερη μόνο 135 μονάδες. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος που το κεφάλαιο προτιμά όσο το δυνατόν μικρότερο πληθωρισμό. Θυμηθείτε ότι σε μηδενικό πληθωρισμό, 5% απόδοση θα διπλασιάσει το κεφάλαιο σε 15 μόνο χρόνια και στην διάρκεια μίας ζωής (90 έτη) 64 φορές.
Το σύστημα της Φρουτοπίας αποτελεί ένα κλειστό σύστημα. Έτσι το χρέος της κυβέρνησης μπορεί να θεωρηθεί, ως εσωτερικό χρέος. Το εσωτερικό χρέος είναι το χρέος που οφείλεται από ένα κράτος στους δικούς του πολίτες, αντίθετα με το εξωτερικό που οφείλεται σε ξένους πολίτες. Πολλοί οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι ένα εσωτερικό χρέος δεν επιβαρύνει, επειδή το οφείλουμε στον εαυτό μας. Αυτό είναι σωστό σε γενικές γραμμές, αλλά δεν ισχύει σε αυτήν την περίπτωση. Διότι τα πορτοκάλια έχουν την δική τους ιδεολογία, η οποία είναι ίδια με τα πορτοκάλια κάθε άλλη Φρουτοχώρας . Είναι πολίτες της Φρουτοπίας, μέχρι να σταματήσουν να είναι. Σε ιδανική ευκαιρία θα σταματήσουν να αποτελούν μέρος της. Το χρέος όμως της Φρουτοπίας θα πρέπει να πληρωθεί από όλα τα μέλη της. Άρα τα μήλα θα πρέπει να πληρώσουν ένα σύστημα το οποίο, απλά δεν έχει μελετηθεί σωστά και επιτρέπει κάποιους να παρανομούν και να κερδίζουν από αυτό. Η φορολόγηση θα έπρεπε να γίνεται με άλλα κριτήρια και το εισόδημα των μήλων να διασφαλίζεται και να είναι το ίδιο, ανεξάρτητα από την πορεία της οικονομίας, τον πληθωρισμό ή την υποτίμηση του φρουτοευρώ. Στο παράδειγμά μας σκοπίμως πήραμε νούμερα που οδηγούν σε τόσο μεγάλη στρέβλωση του εισοδήματος μεταξύ των μελών μιας κοινωνίας. Επειδή θεωρήσαμε ότι δεν έχουμε ανάπτυξη στην παραγωγή αγαθών, είδαμε την ουσία του προβλήματος, δηλαδή, την οδήγηση σε φτώχεια του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού. Η ανάπτυξη είναι αυτή που στον καπιταλισμό καθυστερεί την εμφάνιση του προβλήματος αυτός είναι ο λόγος που τα προβλήματα εμφανίζονται έντονα όταν η ανάπτυξη επιβραδύνεται
Σκεφτείτε λίγο τι συνέβηκε στο παράδειγμά μας: Ενώ τα φρούτα δούλεψαν εξ’ ίσου, μετά ορισμένο χρονικό διάστημα, μερικά μέλη της Φρουτοπίας έχουν αποταμιεύσει χρήματα και ομολογίες, άρα έχουν απαιτήσεις, ενώ μερικά άλλα μέλη είναι υποχρεωμένα να εξοφλήσουν τις απαιτήσεις. Μέσα σε 27 μόνο χρόνια τα μήλα θα πρέπει ιδανικά και εφ’ όσον δεν κερδίζουν άλλη απόδοση τα πορτοκάλια, να δουλέψουν άλλα 8 χρόνια δίνοντας όλα τα κέρδη, και χωρίς να δαπανούν τίποτε για φαγητό και έξοδα διαβίωσης.
Στην πραγματικότητα συμβαίνει ακριβώς το ίδιο, με την διαφορά, ότι η μεγάλη ανάπτυξη καθυστερεί ακόμα την συνειδητοποίηση του μεγέθους του προβλήματος. Οι πολίτες των ευρωπαϊκών χωρών που πληρώνουν φόρους, χρωστάνε σε ένα αόρατο κεφάλαιο, εργασία 35 ετών, με όρο ότι τα χρέη θα παγώσουν στο ύψος που είναι τώρα. Τα χειρότερο όμως είναι ότι μεγάλο μέρος του κεφαλαίου, είναι πολίτες των ίδιων των χωρών, που τα χρήματα απέκτησαν με όχι τίμια μέσα. Ακόμα χειρότερο είναι το γεγονός, ότι τα χρήματα που διακινούνται στην Ευρώπη τα εκτυπώνει η ίδια η Ευρώπη μέσω της ΕΚΤ∙ δηλαδή, τα χρήματα τα εκτυπώνουμε εμείς, οι πολίτες της ένωσης και τα δανείζουμε, μέσω της ΕΚΤ, σε τράπεζες με επιτόκιο που κάθε φορά καθορίζεται από την ΕΚΤ. Και μετά, μέσω των τραπεζών το χρήμα διασκορπίζεται, καταλήγει στο κεφάλαιο και το δανειζόμαστε από το κεφάλαιο με επιτόκιο 3 -7 μονάδες αυξημένο.
Ξανασκεφτείτε παρακαλώ:
· Τυπώνονται 100.000.000€ .
· Δανείζονται με επιτόκιο 1%.
· Τα δανείζεστε πίσω δίνοντας ομόλογα με απόδοση 6%.
· ΕΝΑΝ ΧΡΟΝΟ ΜΕΤΑ χρωστάτε 5.000.000€.
· Χάρη στα ομόλογα δεν εμφανίζεται πληθωρισμός 6% (η απόδοση των ομολόγων), άρα μεγιστοποιείται η απόδοση των κατόχων ομολογιών.
· Το κεφάλαιο που έχει στην κατοχή του τα ομόλογα μπορεί να τα χρησιμοποιήσει και με διάφορους μηχανισμούς να τα χρησιμοποίηση για εγγύηση έτσι ώστε να δανειστεί και άλλα λεφτά από την κεντρική τράπεζα και να τα δανείσει ξανά στο κράτος κλπ
Το πρόβλημα οφείλεται καθαρά στην νομοθεσία του κράτους.
Πάμε πάλι στη Φρουτοπία: Η κυβέρνηση δεν είναι υποχρεωμένη να αυγατίζει κανενός πολίτη τα χρήματα. Παίρνοντας χρήματα με μορφή ομολόγων, εξασφαλίζει απόδοση χωρίς κίνδυνο των πορτοκαλιών και παράλληλα εμποδίζει τις ιδιωτικές επενδύσεις. Εάν δεν έδινε απόδοση στα πορτοκάλια, αυτά δεν θα είχαν άλλη επιλογή από το να επενδύσουν τα χρήματά τους. Οπότε το σύνολο των επενδύσεων θα ήταν περίπου το ίδιο. Τα έργα σίγουρα δεν θα ήταν ακριβώς τα ίδια, διότι τα πορτοκάλια θα επεδίωκαν επενδύσεις οι οποίες θα εξασφάλιζαν κέρδη. Όμως η κυβέρνηση τώρα μπορεί να προσδοκεί στην φορολόγηση των κερδών. Με τους νέους αυξημένους φόρους μπορεί να χρηματοδοτήσει τα έργα.
Το σύστημα με όλες της χώρες της γης είναι ένα κλειστό σύστημα επίσης. Οι πολίτες-πορτοκάλια, δεν έχουν καμία πίστη σε οποιαδήποτε χώρα και μετακινούν τα χρήματά τους όπου νομίζουν ότι έχουν πιο μεγάλο κέρδος. Άρα, γιατί να έχουν πίστη οι χώρες σ’ αυτούς; Είναι παράλογο η πλειοψηφία του πληθυσμού της γης που έχει κατασκευάσει τα πάντα στον πλανήτη με την εργασία του τα τελευταία 50 έτη, απλά να χρωστάει και άλλα χρόνια δουλειάς. Με πρόχειρες εκτιμήσεις, ο μέσος κάτοικος του πλανήτη, χρωστάει από την στιγμή που ξεκινάει να δουλεύει 35 χρόνια δουλειάς, το έτος 2010. Έτη που χρόνο με τον χρόνο αυξάνονται. Το κέρδος στον Δικαιολισμό που προτείνουμε και η νέα διανομή του πλούτου που προκύπτει από το κοινωνικοοικονομικό μοντέλο μας δέχεται και σέβεται το κέρδος του επιχειρηματία σαν απαραίτητο συστατικό για την πρόοδο της κοινωνίας. Όμως απορρίπτεται κάθε κέρδος το οποίο βγαίνει μέσα από χρηματοοικονομικές αλχημείες… Οι πολίτες της ένωσης εκδίδουν χρήματα και δεν είναι λογικό έπειτα από ορισμένο χρονικό διάστημα και αφού προηγηθούν συγκεκριμένες (οιουδήποτε είδους) χρηματοπιστωτικές αλλαγές, να οφείλουν, αντί του προβλεπόμενου ποσού ένα κατά πολύ μεγαλύτερο! Όπως επίσης δεν είναι λογικό, για να πληρωθούν ανύπαρκτα, ουσιαστικά, χρέη (αφού καμία χώρα δεν μπορεί να περιορίσει την φοροδιαφυγή και το έγκλημα προς το παρόν σε μηδενικά επίπεδα) να προτείνεται σαν μέτρο η αύξηση των ορίων για την συνταξιοδότηση ή η μείωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών. Ουσιαστικά να προτείνεται η παραγωγή και άλλων αγαθών για εξυπηρέτηση του χρέους σε ένα οικονομικό μοντέλο που είναι καταδικασμένο να καταρρεύσει όταν γίνει μαζικά απαίτηση των χρεών .
4.8 συνοψη – προταση: ομόλογα χωρις αποδοση
Είδαμε ότι στην προσπάθεια για συνεχή κατασκευή έργων το κράτος προχωρεί στην έκδοση ομολόγων. Η έκδοση ομολόγων όμως είναι μία έκδοση χρήματος, η οποία το μόνο που καταφέρνει τελικά είναι να καθυστερεί την εμφάνιση του πληθωρισμού, μην εμφανίζοντας το χρήμα άμεσα στην αγορά. Εμποδίζει την επένδυση των χρημάτων από τους κατόχους χρήματος εξασφαλίζοντάς τους απόδοση. Παράλληλα και χάρη στην απόδοση που εξασφαλίζει στους κατόχους των ομολογιών, μεγαλώνει την κοινωνική ανισότητα ανάμεσα σε κατόχους και μη κατόχους. Ο τόκος που συσσωρεύεται με τα χρόνια είναι και αυτός εν δυνάμει χρήμα, το οποίο κάποτε πρέπει να βγει στην αγορά και με τη σειρά του θα ανεβάσει τον πληθωρισμό. Στην περίπτωση που ταυτόχρονα οι κάτοχοι των ομολογιών δεν ανανεώσουν με νέες ομολογίες, το σύστημα πιθανότατα θα καταρρεύσει.
Παρατηρήσαμε επίσης στην κλειστή κοινωνία της Φρουτοπίας, όπου όλα τα μέλη εργάζονται, τα φρούτα να εκδίδουν ένα νόμισμα, το φρουτοευρώ, το οποίο τα ίδια το επαναδανείζονται με ομόλογα, πληρώνοντας και απόδοση 5%(!), με σκεπτικό την μείωση του πληθωρισμού.
Είναι πιο λογική μία λύση, η οποία θα μηδενίζει την απόδοση των κατόχων ομολογιών και θα τους επιστρέφει την αξία χρόνο με το χρόνο, για ένα διάστημα 20 περίπου ετών. Παράλληλα, όλες οι νέες ομολογίες πρέπει να εκδίδονται χωρίς πραγματική απόδοση, παρά μόνο με ένα αντιστάθμισμα του πληθωρισμού χ, όπου Χ=90%*πληθωρισμός. Έτσι, αν ο πληθωρισμός το έτος 2010 είναι 5%, τότε η απόδοση του ομολόγου είναι 4,5%. Στην περίπτωση που ο πληθωρισμός είναι <0 η απόδοση χ= πληθωρισμός+(90%*πληθωρισμός). Έτσι, αν ο πληθωρισμός το έτος 2010 είναι - 5%, τότε η απόδοση του ομολόγου είναι -9,5%. Οι κάτοχοι χρήματος, αν θέλουν μεγαλύτερη απόδοση, μπορούν να επενδύσουν τα χρήματά τους, δημιουργώντας επιχειρήσεις και όχι περιμένοντας κάθε κυβέρνηση να τους δίνει απόδοση.
Παράλληλα, το θεμελιώδες πρόβλημα της μικρής μας κοινωνίας είναι η φοροδιαφυγή (όταν λέμε φοροδιαφυγή εννοούμε και όλες τις παράνομες δραστηριότητες όπου δεν πληρώνουν φόρο) των πορτοκαλιών, μιας μικρής μερίδας του πληθυσμού δηλαδή. Μακροχρόνια είναι η κύρια αιτία του προβλήματος.
Μια λύση είναι η άμεση μείωση των φόρων, διότι για ψυχολογικούς λόγους οι άνθρωποι θεωρούν άδικο να «μοιράζονται» το εισόδημα τους με την κυβέρνηση. Η μείωση των φόρων πρέπει να είναι σε επίπεδο 10% και να ισχύει σε όλα τα κράτη του πλανήτη, εάν αυτό είναι δυνατόν. Η μείωση των φόρων είναι δυνατόν να συμβεί, διότι ο ρόλος των κυβερνήσεων δεν είναι να στερούν χρήμα από την αγορά, άρα και από τις ιδιωτικές επενδύσεις, αλλά να εξασφαλίζουν την τήρηση των νόμων και την ευημερία των πολιτών. Ταυτόχρονα, πρέπει να αυξηθούν οι ποινές για τους παραβάτες σε τόσο μεγάλο βαθμό, έτσι ώστε να καθιστούν ασύμφορη την φοροδιαφυγή. Ποινές όπως η δήμευση της περιουσίας και ο εκ των υστέρων διπλασιασμός των φόρων για κάθε περιουσιακό στοιχείο που αποκτάται παράνομα αργότερα, είναι δύο ενδεικτικά μέτρα.
Ο καπιταλισμός έχει καταστήσει σήμερα το χρήμα σαν το υπέρτατο αγαθό . Το χρήμα που είναι ουσιαστικά ο μεσάζων για να γίνει μια συναλλαγή . Η αξία του χρήματος έχει ανέβει σε παράλογα επίπεδα . Είναι σαν να θες να αγοράσεις ένα σπίτι αξίας 150000 οι 50000 να είναι η πραγματική αξία του σπιτιού και οι 100000 η αμοιβή του μεσίτη . Αυτό δυστυχώς συμβαίνει και σήμερα . Για κάθε συναλλαγή το κεφάλαιο που προμηθεύει το χρήμα στις αγορές παίρνει μια υπέρογκη προμήθεια μέσω των αποδόσεων των ομολόγων και άλλων χρηματοοικονομικών προϊόντων.
